Πρόληψη του Καρκίνου του Μαστού: Εξετάσεις και τρόποι ελέγχου!

Η απεικόνιση του μαστού είναι απαραίτητη για την έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και διαχείριση των παθήσεων του μαστού, ιδίως του καρκίνου του μαστού. Ο καρκίνος του μαστού είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος παγκοσμίως, και ο πρώτος σε συχνότητα στον γυναικείο πληθυσμό.

Το 2022 αναφέρονται 670.000 θάνατοι από καρκίνο του μαστού!

1 στις 100 περιπτώσεις αφορά τους άντρες!

Από το 1980 έως σήμερα υπήρξε σημαντική μείωση των θανάτων από καρκίνο του μαστού – περίπου 40% στις υψηλά αναπτυσσόμενες χώρες, με τα ποσοστά ωστόσο να παραμένουν χαμηλά στις υπόλοιπες!

Η ψηφιακή μαστογραφία ακτίνων-Χ, ο υπέρηχος και η μαγνητική τομογραφία (MRI) είναι οι τρεις κύριες μέθοδοι απεικόνισης, καθεμία με μοναδικούς ρόλους, πλεονεκτήματα και περιορισμούς. Η κατανόηση του ρόλου αυτών των μεθόδων βοηθά τους ιατρούς να επιλέγουν την κατάλληλη μέθοδο με βάση τις ανάγκες του ασθενούς, τα χαρακτηριστικά του ιστού του μαστού και τις κλινικές ενδείξεις.

1. Ψηφιακή Μαστογραφία ακτίνων – Χ

Η ψηφιακή μαστογραφία ακτίνων-Χ είναι η πιο διαδεδομένη και ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος για την ανίχνευση και διάγνωση βλαβών του μαστού. Χρησιμοποιεί χαμηλή δόση ακτίνων Χ για την απεικόνιση του μαστού και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην ανίχνευση ασβεστοποιήσεων και μικρών αλλοιώσεων που σχετίζονται με καρκίνους πρώιμου σταδίου.

 

Ρόλος και Χρήση:

– Εργαλείο πρόληψης (Screening tool): Η ψηφιακή μαστογραφία είναι η η εξέταση εκλογής για τον τακτικό έλεγχο καρκίνου του μαστού σε ασυμπτωματικές γυναίκες, κυρίως άνω των 40 ετών. Είναι αποτελεσματική στην ανίχνευση πρώιμων καρκίνων, ιδίως σε γυναίκες με λιπώδη ιστό στο μαστό.

– Διαγνωστικό εργαλείο: Χρησιμοποιείται για την περαιτέρω αξιολόγηση ανωμαλιών που εντοπίζονται κατά την κλινική εξέταση ή τη διαγνωστική μαστογραφία. Μπορεί να εντοπίσει μάζες, παραμορφώσεις ή ασβεστοποιήσεις.

– Τομοσύνθεση (3D μαστογραφία): Αυτή η προηγμένη τεχνική μαστογραφίας λαμβάνει πολλαπλές ακτινογραφίες από διαφορετικές γωνίες για να δημιουργήσει μια τρισδιάστατη εικόνα, βελτιώνοντας τα ποσοστά ανίχνευσης βλαβών, ιδίως σε γυναίκες με πυκνό μαστικό ιστό.

Πλεονεκτήματα:

– Μείωση θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού μέσω της έγκαιρης ανίχνευσης.

– Διαθέσιμη και οικονομική για μαζικό έλεγχο.

– Υψηλή ευαισθησία στην ανίχνευση ασβεστοποιήσεων, που μπορεί να είναι πρώιμα σημάδια του πορογενούς καρκινώματος (DCIS).

Περιορισμοί:

– Μικρότερη ευαισθησία σε γυναίκες με πυκνό μαστό, καθώς ο πυκνός αδενικός ιστός μπορεί να αποκρύψει πιθανές βλάβες.

– Χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας, αν και η δόση της ακτινοβολίας είναι χαμηλή.

– Μπορεί να οδηγήσει σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα.

2. Υπέρηχος

Ο υπέρηχος μαστού χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας για να δημιουργήσει εικόνες του ιστού του μαστού. Χρησιμοποιείται κυρίως ως συμπληρωματικό εργαλείο στη ψηφιακή  μαστογραφία ακτίνων-Χ, ειδικά για την αξιολόγηση ψηλαφητών όγκων ή ανωμαλιών που ανιχνεύονται σε ψηφιακή μαστογραφία.

 

 

Ρόλος και Χρήση:

– Συμπληρωματικό εργαλείο στη ψηφιακή μαστογραφία ακτίνων-Χ: Χρησιμοποιείται συχνά μαζί με τη ψηφιακή μαστογραφία, κυρίως σε γυναίκες με πυκνό μαστό, όπου η μαστογραφία από μόνη της μπορεί να μην ανιχνεύσει τις πιθανές βλάβες.

– Χαρακτηρισμός βλαβών: Είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για τη διάκριση μεταξύ συμπαγών βλαβών (που μπορεί να είναι καρκινικοί) και κύστεων (που είναι συνήθως καλοήθεις).

– Καθοδήγηση για βιοψία: Ο υπέρηχος είναι η μέθοδος επιλογής για την καθοδήγηση βιοψιών λόγω της δυνατότητας ζωντανής απεικόνισης και του μη επεμβατικού χαρακτήρα του.

– Εργαλείο πρόληψης (Screening tool): Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται για πρόληψη, ιδιαίτερα σε γυναίκες υψηλού κινδύνου με πυκνούς μαστούς.

Πλεονεκτήματα:

– Δεν γίνεται χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας, καθιστώντας τον ασφαλή για επαναλαμβανόμενη χρήση, συμπεριλαμβανομένων των νέων γυναικών ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

– Εξαιρετικός στην αξιολόγηση πυκνού μαστικού ιστού, όπου η ψηφιακή μαστογραφία ακτίνων-Χ μπορεί να είναι λιγότερο ευαίσθητη.

– Απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο επιτρέποντας την καθοδήγηση σε διαδικασίες όπως βιοψίες ή παρακεντήσεις.

Περιορισμοί:

– Το διαγνωστικό αποτέλεσμα εξαρτάται από την εμπειρία του χειριστή.

– Περιορισμένη ικανότητα ανίχνευσης ασβεστοποιήσεων, που αποτελούν σημαντικούς δείκτες πρώιμων καρκίνων.

– Υψηλότερα ποσοστά ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων, οδηγώντας σε περισσότερες περιττές βιοψίες.

3. Μαγνητική Τομογραφία (MRI)

Η μαγνητική τομογραφία (MRI) του μαστού χρησιμοποιεί ισχυρά μαγνητικά πεδία και ραδιοκύματα για να δημιουργήσει εξαιρετικά λεπτομερείς εικόνες του ιστού του μαστού. Δεν χρησιμοποιείται συνήθως για τον έλεγχο του γενικού πληθυσμού, αλλά παίζει κρίσιμο ρόλο σε ασθενείς υψηλού κινδύνου και σε περίπλοκες διαγνωστικές περιπτώσεις.

 

Ρόλος και Χρήση:

– Έλεγχος υψηλού κινδύνου: Συνιστάται για γυναίκες με υψηλό κίνδυνο καρκίνου του μαστού (άνω του 20%-25%) λόγω γενετικών παραγόντων (π.χ. μεταλλάξεις BRCA) ή οικογενειακού ιστορικού. Η ευαισθησία ανίχνευσης και χαρακτηρισμού μιας βλάβης αυξάνεται σε συνδυασμό με την ψηφιακή μαστογραφία.

– Αξιολόγηση έκτασης νόσου: Χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση του μεγέθους και της έκτασης της βλάβης, ιδίως σε περιπτώσεις διηθητικού λοβιακού καρκινώματος.

– Προεγχειρητικός σχεδιασμός: Βοηθά στην εκτίμηση της πλήρους έκτασης της νόσου σε ασθενείς που σκέφτονται συντηρητική χειρουργική επέμβαση.

– Παρακολούθηση απόκρισης στη χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της απόκρισης του όγκου στη χημειοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση.

– Εργαλείο πρόληψης διαφοροδιαγνωστικών προβλημάτων: Χρησιμοποιείται όταν η ψηφιακή μαστογραφία ακτίνων-Χ και ο υπέρηχος δίνουν ασαφή ή αντικρουόμενα αποτελέσματα.

Πλεονεκτήματα:

– Εξαιρετικά ευαίσθητη, ιδιαίτερα για την ανίχνευση διηθητικών καρκίνων και την ανίχνευση επιπλέον περιοχών καρκίνου που δεν είναι ορατές με μαστογραφία ή υπέρηχο.

– Δεν γίνεται χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας, καθιστώντας την ασφαλή για τακτική χρήση σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.